Asian Cup là giải đấu bóng đá hàng đầu của châu Á, tương tự như Euro hay Copa America ở các khu vực khác. Ra đời từ năm 1956, giải đấu này đã nhanh chóng trở thành sự kiện thể thao nổi bật nhất trong khu vực, thu hút sự tham gia của những đội tuyển quốc gia mạnh mẽ nhất châu Á. Hãy cùng Xoilac nhìn về quá trình hình thành cũng như những thành công của giải đấu.
Quá trình hình thành và sự ra đời của giải đấu AFC Asian Cup
Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) là một giải đấu bóng đá nam quy tụ các đội tuyển quốc gia, được tổ chức bởi Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) với chu kỳ bốn năm một lần. Đây chính là giải đấu bóng đá lớn nhất tại châu Á và cũng là giải vô địch cấp châu lục lâu đời thứ hai trên thế giới, chỉ sau Cúp bóng đá Nam Mỹ. Đội giành chiến thắng trong AFC Asian Cup sẽ trở thành nhà vô địch châu Á và từ năm 2015, họ còn có cơ hội tham dự Cúp Liên đoàn các châu lục.
Giải đấu lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1956 tại Hồng Kông và kể từ đó đã diễn ra đều đặn mỗi bốn năm. Lần gần đây nhất là vào năm 2019 tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Sau năm 2004, AFC đã quyết định điều chỉnh lịch tổ chức để tránh trùng với những sự kiện thể thao lớn khác như Thế vận hội Mùa hè hay Giải vô địch bóng đá châu Âu.
Lần tổ chức đầu tiên sau năm 2004 diễn ra vào năm 2007, khi bốn quốc gia Đông Nam Á: Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam cùng đồng đăng cai. Đến Asian Cup 2019, số lượng đội tham gia đã tăng từ 16 lên 24 đội. Ngoài ra, giải đấu cũng có nhiều thay đổi đáng chú ý như cho phép đội bóng thay cầu thủ thứ tư trong hiệp phụ và áp dụng công nghệ video hỗ trợ trọng tài (VAR).
Cách thức vận hành của AFC Asian Cup
Kể từ năm 2019, AFC Asian Cup đã mở rộng quy mô với sự tham gia của 24 đội bóng hàng đầu châu Á. Theo kết quả bốc thăm, các đội được phân chia thành 6 bảng, mỗi bảng có 4 đội. Những đội đứng đầu và nhì mỗi bảng, cùng với 4 đội xếp thứ ba có thành tích tốt nhất, sẽ giành quyền vào vòng đấu loại trực tiếp.
Trong trường hợp các đội có điểm số bằng nhau, trước tiên sẽ xem xét thành tích đối đầu giữa các đội đó. Nếu vẫn không thể phân định, sẽ tính đến hiệu số bàn thắng và số bàn thắng ghi được. Nếu mọi chỉ số vẫn ngang nhau, tiêu chí fair-play sẽ được áp dụng, trong đó thẻ vàng được tính là 1 điểm, thẻ đỏ trực tiếp hoặc 2 thẻ vàng là 3 điểm, còn nếu một đội nhận thẻ vàng rồi sau đó là thẻ đỏ trực tiếp thì sẽ được tính 4 điểm.
Ở vòng đấu loại trực tiếp, mỗi đội có quyền thay tối đa 4 cầu thủ khi trận đấu bước vào hiệp phụ. Đặc biệt, từ kỳ Asian Cup 2019, giải đấu không tổ chức trận tranh hạng ba giữa hai đội thua ở bán kết nữa.
Các đội tuyển thành công tại Asian Cup
Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) lần đầu tiên ra đời vào năm 1956 tại Hồng Kông, chỉ sau hai năm khi Liên đoàn Bóng đá Châu Á (AFC) được thành lập. Đây là giải đấu bóng đá lâu đời thứ hai trên thế giới, chỉ đứng sau Copa America.
Ban đầu, giải đấu chỉ có sự tham gia của 4 đội và áp dụng thể thức thi đấu vòng tròn trong ba kỳ đầu cho đến năm 1964. Mỗi liên đoàn khu vực tổ chức giải vô địch cách hai năm một lần, nhưng mức độ quan tâm lại không đồng đều. Thời gian đầu, các đội tuyển mạnh thường không mấy hứng thú với giải này, họ chủ yếu chú trọng vào những giải đấu lớn hơn như Olympic và Asiad. Điều này dẫn đến việc nhiều đội bỏ dở hoặc không tham gia ngay từ vòng loại, tạo cơ hội cho Hàn Quốc giành chiến thắng ở hai kỳ đầu tiên vào các năm 1956 và 1960.
Sau khi Hồng Kông và Hàn Quốc lần lượt tổ chức hai kỳ đầu tiên, Israel đã được chọn làm nước chủ nhà cho Cúp bóng đá châu Á năm 1964. Giải đấu này vẫn giữ nguyên thể thức như trước, với 4 đội thi đấu trong một bảng duy nhất để tìm ra nhà vô địch. Cuối cùng, Israel là đội tuyển vô địch Asian Cup sau khi đánh bại Ấn Độ với ba trận thắng. Tuy nhiên, sau đó Israel bị các quốc gia Tây Á tẩy chay và không còn là thành viên của AFC.
Hiện tại, Nhật Bản là đội bóng thành công nhất trong lịch sử AFC Asian Cup với 4 lần đăng quang vào các năm 1992, 2000, 2004 với thuyền trưởng Zico và 2011. Iran cũng không kém phần ấn tượng khi giành 3 chức vô địch liên tiếp vào các năm 1968, 1972 và 1976. Ngoài Nhật Bản, Hàn Quốc và Iran, các đội tuyển như Saudi Arabia, Úc, Qatar, Iraq và Kuwait cũng đã từng bước lên bục vinh quang của giải đấu này.
Cúp và Giải thưởng của Asian Cup
AFC Asian Cup đã trải qua hai phiên bản cúp khác nhau. Chiếc cúp đầu tiên được sử dụng từ năm 1956 cho đến 2015, trong khi chiếc cúp thứ hai chính thức ra mắt vào năm 2019.
Chiếc cúp đầu tiên mang hình dáng như một chiếc bát với phần đế tròn, cao 42 cm và nặng 15 kg. Tại giải đấu năm 2000, phần đế màu đen đã được khắc tên của các quốc gia vô địch cùng với năm mà họ giành chiến thắng. Sau đó, thiết kế của cúp đã được cải tiến, với phần bạc chiếm ưu thế hơn và phần đế màu đen được thu gọn lại chỉ còn một lớp mỏng. Không còn biển báo trên đế nữa, thay vào đó là tên các quốc gia chiến thắng được khắc xung quanh.
Vào ngày 4 tháng 5 năm 2018, trong buổi lễ bốc thăm vòng bảng AFC Asian Cup 2019 tại Burj Khalifa, Dubai, chiếc cúp hoàn toàn mới đã được giới thiệu. Được chế tác bởi Thomas Lyte, chiếc cúp mới này có chiều cao 78 cm, rộng 42 cm và vẫn giữ trọng lượng 15 kg, nhưng hoàn toàn được làm bằng bạc.
Thiết kế của cúp lấy cảm hứng từ hoa sen – biểu tượng của châu Á, với năm cánh hoa sen đại diện cho năm tiểu liên đoàn của AFC. Tên các quốc gia vô địch cũng được khắc xung quanh đế, và phần đế này có thể tách rời khỏi thân cúp. Đặc biệt, chiếc cúp mới còn được trang bị tay cầm ở mỗi bên, khác biệt so với phiên bản trước.
Ngoài chiếc cúp danh giá, đội vô địch Asian Cup sẽ nhận được phần thưởng tiền mặt lên tới 5 triệu USD từ AFC. Đội á quân sẽ nhận 3 triệu USD, trong khi hai đội thua ở bán kết mỗi đội nhận 1 triệu USD. Các đội tham dự cũng sẽ nhận tiền thưởng tùy thuộc vào thành tích thi đấu của mình. Tổng giá trị giải thưởng của AFC Asian Cup 2019 lên đến gần 15 triệu USD.
Kết Luận
Hy vọng qua bài viết của Xoilac, anh em đã có thể hiểu được đầy đủ về giải đấu đẳng cấp nhất khu vực Châu Á, Asian Cup. Đừng quên theo dõi website Xoilac để nhận được nhiều thông tin hấp dẫn khác.
